Huiswerk: lust of last? 

Dilemma

Huiswerk: lust of last?

Botsende waarden

Gehoorzaamheid vs zelfontplooiing 

Schoolsoort/Niveau

PrO

Leerjaar

1

Vak

Techniek

Thema’s/Bouwstenen

2 Macht en inspraak

Methode/Boek

n.t.b.

Werkvorm(en)

1. Brainstormsessie:
   
   

1. 1. wie maakt huiswerk

   2. hoeveel tijd besteed je aan huiswerk

   3. is er iemand die je kan helpen bij huiswerk

   4. wat is voor jou het nut van het maken van huiswerk

2. Debatspel: Maak twee groepen in de klas. Een is voor, een is tegen de onderstaande stelling: Huiswerk moet geheel vervangen worden door extra werktijd op school. Noteer de uitkomsten op het bord.

3. Stelling: Op de basisschool in groep 3 moeten leerlingen al leren huiswerk te maken.

4. Leerlingen houden in tweetallen een interview met als achtergrondinformatie het artikel uit het AD (zie paars gearceerd bij bronnen).

5. Leerlingen schrijven in groepjes van twee een klein stukje tekst voor de directie van de school wat zij denken wat gedaan kan worden met het huiswerk.

Literatuur/filmpjes/websites

Redenen om huiswerk af te schaffen:

1Ontlast ouders van huiswerk

Stefan Ramaekers: “Scholen verwachten dat ouders betrokken zijn en hun kind ondersteunen bij het huiswerk. Vaak vertrekken ze vanuit het klassieke gezin dat daar de tijd voor heeft. Maar net die tijd ontbreekt vaak wanneer ouders beiden voltijds werken, alleenstaand zijn of hun kinderen hobby’s beoefenen.”

“Bovendien leert het ene kind trager dan het andere: waar de ene ouder 10 minuten met zijn kind bezig is, zwoegt de andere een uur met zijn kroost aan dezelfde taak. Kunnen we ouders dan niet beter ontlasten van huiswerk en tijd geven om gewoon als gezin samen te zijn?”

1. 2Huiswerk vergroot de achterstand

Stefan Ramaekers: “Wie het al moeilijk heeft op school dreigt bovendien nog verder achterop te geraken omdat zijn ouders hem, om verschillende redenen, niet kunnen helpen. De sterke leerlingen daarentegen zijn vaak net diegenen die ook thuis extra stimulansen krijgen. Daardoor krijgen zij nog meer voorsprong.”

“De doelstellingen van huiswerk – leren plannen, zelfstandig werken, de leerstof inoefenen – kan je ook op andere manieren bereiken dan met huiswerk. Dat is niet alleen de verantwoordelijkheid van leraren en ouders, daar moeten we als samenleving aan werken.”

Kunnen we ouders niet de tijd geven om gewoon als gezin samen te zijn?

Stefan Ramaekers - docent Laboratorium voor Educatie en Samenleving, KU Leuven

1. 3Huiswerk veroorzaakt stress en frustratie

Marina Danckaerts: “Huiswerk zorgt bij veel kinderen ook voor dagelijkse stress in de relatie met hun ouders en werkt psychische problemen in de hand”, zegt “Huiswerk leert hun dat ze ‘moeten’ presteren. Dat zorgt voor spanning tussen ouders – die hun kinderen willen vooruit helpen in het leerproces – en kinderen bij wie het leren, om welke reden ook, stroever verloopt.”

“Eerder dan te helpen, leidt huiswerk zo tot wederzijdse frustratie en verwijten. Het bepaalt in veel gezinnen de negatieve sfeer van de avond en is vaak het topmoment van emotionele en gedragsproblemen bij kinderen.”

1. 4Huiswerk op school

Marina Danckaerts: “Instuderen en oefenen zijn belangrijke opdrachten in een leerproces. Maar misschien kan een schooldag daar gewoon systematisch mee eindigen. Dan kunnen kinderen naar huis met eventueel enkel nog een creatief opdrachtje voor de volgende dag. Zo zouden we meteen ook heel andere maatschappelijke waarden communiceren aan onze jeugd.”

https://www.klasse.be/3609/huiswerk-afschaffen/

Literatuur (beschreven in een leesbaar artikel) waarbij onderzocht is dat kinderen van hoogopgeleide ouders meer voordeel hebben bij het maken van huiswerk, omdat de ouders er relatief veel energie in steken in tegenstelling tot ouders die lager opgeleid zijn. https://www.beteronderwijsnederland.nl/blogs/2014/05/huiswerk-afschaffen-of-juist-niet/

Voordelen van huiswerk
Vanuit de theorie zijn er heel wat voordelen van huiswerk te noemen. Als leerlingen huiswerk maken, oefenen ze thuis met de in de les opgedane vaardigheden. Zo onthouden en begrijpen ze de lesstof beter. Ook bevordert het de verwerking van informatie en leren leerlingen kritisch na te denken over waar ze mee bezig zijn. Daarnaast is het is veel gevallen ook gewoon een voorbereiding op de volgende les. Maar misschien wel de voornaamste reden voor docenten om huiswerk op te geven, is omdat het er gewoon bij hoort. Sommige docenten voelen zich een betere docent als ze veel huiswerk opgeven. Daarnaast is bij bepaalde vakken ook de enige manier om het gehele curriculum binnen een schooljaar door te kunnen werken. Al is dat natuurlijk niet bepaald een voordeel.

Nadelen
Een paar uitzonderingen daargelaten, is er pas sinds een aantal jaar aandacht voor de eventuele negatieve effecten en nadelen van huiswerk. Het voornaamste nadeel dat in verschillende onderzoeken naar voren komt, is dat te veel huiswerk averechts werkt. Het heeft een tegenovergesteld effect en is daarmee dus niet effectief. Als er bij een leerling verzadiging optreedt, uit zich dat in desinteresse en fysieke, maar vooral emotionele vermoeidheid. Daardoor wordt een taak niet altijd goed uitgevoerd en verliest de leerling zijn interesse. In de opdracht, maar soms ook de motivatie om überhaupt te leren. Daarmee wordt huiswerk maken per definitie iets vervelends.

Artikel uit het AD waarbij in eerste instantie leerlingen die bevraagd worden huiswerk willen afschaffen, maar als je er op door vraagt ze genuanceerder denken. Met name is huiswerk voor oudere leerlingen relevanterhttps://www.ad.nl/binnenland/schaf-huiswerk-in-eerste-klassen-van-middelbare-school-af~a518c2279/

Docentgestuurd
Er zijn dus heel wat voor- en nadelen. Dat maakt het voor de docent niet bepaald makkelijk om te beslissen wat nou juist is en wat niet. En dat is lastig, want op de meeste scholen is huiswerk docentgestuurd. Waar iedereen het wel over eens is, is dat huiswerk nut moet hebben en effectief dient te zijn. Volgens de Amerikaanse onderzoekers Marzano en Pickering (The case for and against homework, 2007) moeten docenten niet wachten tot de wetenschap het bewijs levert dat huiswerk effectief is. Zij stellen dat docenten de theoretische voor- en nadelen moeten combineren met hun eigen professionele verstand. Vanuit die gedachte hebben zij een aantal richtlijnen geformuleerd waar huiswerk aan zou moeten voldoen:

• Geef doelgericht huiswerk op: legitieme doeleinden voor huiswerk zijn bijvoorbeeld het introduceren van nieuwe informatie; het oefenen van een vaardigheid die leerling zelfstandig, maar nog niet ‘vloeiend’ kan uitvoeren; voortborduren op de informatie die is behandeld in de les; de kennis van de leerling verdiepen en de leerling de mogelijkheid bieden om zelf informatie over de behandelde onderwerpen op te zoeken. Zorg ervoor dat de huiswerktaak te verantwoorden is.

• Sta stil bij de moeilijkheidsgraad. De leerling moet in staat zijn om de opdracht zelfstandig naar behoren te maken, maar de opdracht dient wel uitdagend genoeg te zijn.

• Denk na over de rol van de ouder. Zorg ervoor dat ouders die hun kind helpen niet de rol van docent op zich hoeven te nemen. Dit zorgt voor onduidelijkheid, onder andere doordat de uitleg van de ouder heel anders kan zijn dan die van de docent.

• Monitor zorgvuldig de hoeveelheid opgegeven huiswerk. Bedenk je dat de taak niet teveel tijd in beslag moet nemen, omdat de leerling dan sneller zijn interesse verliest.

Huiswerkbeleid?
Een andere manier of doelgerichter over huiswerk na te denken, is om samen met collega’s en de schoolleiding na te denken over het doel van huiswerk. In de meeste gevallen komen de volgende onderwerpen aan bod: zelfstandig leren werken, oefenen met de lesstof en een brug slaan tussen leren op school en thuis. Neem ook de ouders van leerlingen mee in het beleid. Zij weten vaak ook niet precies hoe zij hun kind kunnen helpen en motiveren om serieus met het huiswerk aan de slag te gaan.

Benodigdheden

Stellingen, pc, digibord, papier en pen.

Bijlagen

n.v.t.

School

Fioretti College PrO

Auteur

Daniëlle Langens